Văn bản nghị luận về một vấn đề xã hội là kiểu văn bản dùng lí lẽ, bằng chứng bàn luận và làm sáng tỏ một vấn đề xã hội (Một ý kiến; Một tư tưởng đạo lí hay một hiện tượng xã hội), giúp người đọc có nhận thức đúng về vấn đề và có thái độ, giải pháp phù hợp đối với vấn đề đó.
Mở bài là phần quan trọng, quyết định ấn tượng ban đầu của người đọc tiếp cận văn bản. Vì vậy, tuỳ vào nội dung và phong cách, có thể lựa chọn các cách mở bài sau:
1. Mở bài trực tiếp
Mở bài trực tiếp là đi thẳng vào vấn đề chính cần nghị luận bằng một luận điểm rõ ràng.
– Ưu điểm: Nhanh gọn, tự nhiên, dễ tiếp nhận, phù hợp với độc giả cần sự rõ ràng, mạch lạc.
– Nhược điểm: Khô khan, cứng nhắc, thiếu uyển chuyển, hấp dẫn cho bài viết.
2. Mở bài gián tiếp
Mở bài gián tiếp là cách dẫn dắt vào đề bằng việc nêu lên những ý có liên quan để gây sự chú ý cho người đọc trước khi đi vào luận đề.
Hiểu cách khác, mở bài có thể xuất phát từ một ý kiến, một câu chuyện, một đoạn thơ/văn hoặc một phát ngôn của nhân vật nổi tiếng,… sau đó mới đề cập đến vấn đề cần bàn luận.
– Ưu điểm: tạo sự uyển chuyển, linh hoạt, dễ dàng hấp dẫn người đọc
– Nhược điểm: không khéo léo sẽ làm mở bài lan man, không tập trung vào vấn đề
3. Mở bài bằng danh ngôn, tục ngữ
Thường được sử dụng trong cả mở bài trực tiếp và gián tiếp để tạo nền tảng vững chắc và tăng tính học thuật cho bài viết.
Cách làm: Trích dẫn một câu nói nổi tiếng, câu thơ, hoặc một triết lý cuộc sống có liên quan để giới thiệu vấn đề nghị luận
Ví dụ: Sử dụng lời khuyên từ một câu nói về những giá trị đáng trân trọng cần xây dựng và bảo vệ trên hành trình cuộc sống.
4. 20 mẫu mở bài chung cho mọi đề nghị luận xã hội
Mẫu 1 – Dẫn từ thực tế đời sống
Trong cuộc sống hiện đại với nhịp sống nhanh và nhiều biến động, con người luôn phải đối diện với nhiều vấn đề về đạo đức, lối sống và cách ứng xử. Một trong những vấn đề được quan tâm nhiều nhất hiện nay là […].
Mẫu 2 – Dẫn bằng câu danh ngôn
Nhà triết học từng nói: “…” Câu nói ấy khiến ta suy nghĩ sâu sắc về […], một vấn đề mang ý nghĩa quan trọng đối với mỗi cá nhân và toàn xã hội.
Mẫu 3 – Dẫn từ trải nghiệm con người
Trong hành trình sống của mỗi người, ai cũng từng ít nhất một lần tự hỏi: điều gì làm nên giá trị của con người? Câu trả lời nằm ở chính […], một yếu tố không thể thiếu để hoàn thiện nhân cách và hướng đến cuộc sống tốt đẹp.
Mẫu 4 – Dẫn từ thực trạng xã hội
Ngày nay, khi xã hội ngày càng phát triển, bên cạnh những tiến bộ vượt bậc, vẫn tồn tại nhiều biểu hiện đáng lo ngại liên quan đến […]. Chính vì thế, đây là chủ đề cần được nhìn nhận và suy ngẫm một cách nghiêm túc.
Mẫu 5 – Dẫn bằng phép đối lập
Giữa dòng chảy của cuộc sống hiện đại – nơi vật chất lên ngôi và giá trị tinh thần dễ bị lãng quên – […] lại càng trở nên đáng trân trọng, bởi nó thể hiện bản lĩnh và nhân cách thật sự của con người.
Mẫu 6 – Dẫn bằng câu hỏi gợi suy nghĩ
Điều gì làm nên sức mạnh giúp con người vượt qua khó khăn, thử thách trong cuộc sống? Có lẽ, câu trả lời nằm ở […], một phẩm chất đáng quý mà ai cũng cần rèn luyện và giữ gìn.
Mẫu 7 – Dẫn từ góc nhìn thế hệ trẻ
Với thế hệ trẻ hôm nay – những người đang lớn lên trong thời đại hội nhập và công nghệ – […] không chỉ là bài học đạo đức mà còn là thước đo để khẳng định bản thân và sống có ý nghĩa.
Mẫu 8 – Dẫn bằng hiện tượng xã hội nổi bật
Những năm gần đây, ta dễ dàng bắt gặp trên báo chí, mạng xã hội nhiều câu chuyện khiến dư luận bàn tán xoay quanh […]. Điều đó cho thấy tầm quan trọng và sức ảnh hưởng của vấn đề này trong đời sống hiện nay.
Mẫu 9 – Dẫn từ giá trị truyền thống
Từ ngàn xưa, ông cha ta đã coi trọng những giá trị tốt đẹp trong cách sống và ứng xử. Một trong những giá trị ấy chính là […], điều luôn được gìn giữ và tiếp nối qua bao thế hệ.
Mẫu 10 – Dẫn trực tiếp, ngắn gọn mà hiệu quả
[…] là một trong những giá trị quan trọng, góp phần hình thành nhân cách, lối sống và định hướng hành động cho con người trong xã hội hiện đại.
Mẫu 11 – Dẫn bằng quy luật cuộc sống
Cuộc sống không chỉ là hành trình của tri thức mà còn là hành trình hoàn thiện nhân cách. Trong hành trình ấy, […] giữ vai trò như chiếc la bàn giúp con người hướng đến điều đúng đắn và tốt đẹp.
Mẫu 12 – Dẫn bằng sự đối chiếu thời đại
Nếu như trước đây con người chủ yếu quan tâm đến cái ăn, cái mặc, thì ngày nay, khi vật chất đã dồi dào, chúng ta lại càng cần quan tâm hơn đến những giá trị tinh thần như […] – nền tảng làm nên văn minh và nhân phẩm con người.
Mẫu 13 – Dẫn bằng vai trò giáo dục
Giáo dục không chỉ dạy ta tri thức mà còn dạy ta cách làm người. Một trong những bài học quý giá nhất mà giáo dục mang lại chính là […], yếu tố góp phần tạo dựng một xã hội nhân văn và tiến bộ.
Mẫu 14 – Dẫn bằng sự trải nghiệm cá nhân
Trải qua nhiều biến động của cuộc sống, ta nhận ra rằng điều giúp con người đứng vững không chỉ là tài năng mà còn là […], bởi chính nó nuôi dưỡng sức mạnh nội tâm và hướng con người đến giá trị chân – thiện – mỹ.
Mẫu 15 – Dẫn bằng góc nhìn đạo đức
Trong mọi thời đại, đạo đức luôn là nền tảng của con người. Và một trong những biểu hiện cụ thể, sâu sắc nhất của đạo đức chính là […], điều giúp xã hội trở nên nhân văn và tốt đẹp hơn.
Mẫu 16 – Dẫn bằng quan hệ nhân quả
Một xã hội phát triển không chỉ nhờ trí tuệ mà còn nhờ những con người biết sống có […]. Bởi khi mỗi cá nhân tốt lên, cộng đồng và đất nước cũng sẽ cùng tiến lên.
Mẫu 17 – Dẫn bằng cảm xúc nghệ thuật
Cuộc sống giống như một bản nhạc, mà mỗi nốt trầm bổng chính là những giá trị nhân văn con người gửi gắm. Trong đó, […] là giai điệu đẹp đẽ giúp bản nhạc cuộc đời trở nên hài hòa và ý nghĩa.
Mẫu 18 – Dẫn bằng lối ví von
Nếu cuộc đời là một khu vườn, thì […] chính là hạt giống tốt gieo nên những bông hoa của tình người, của hạnh phúc và của niềm tin.
Mẫu 19 – Dẫn bằng hiện tượng trái ngược
Trong khi xã hội ngày càng hiện đại, không ít người lại dần quên đi những giá trị nền tảng làm nên nhân cách. Chính vì thế, việc nhận thức và thực hành […] càng trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.
Mẫu 20 – Dẫn bằng lời nhắn gửi thế hệ trẻ
Thế hệ trẻ hôm nay là chủ nhân tương lai của đất nước. Muốn xây dựng tương lai tươi sáng, mỗi người trẻ cần nuôi dưỡng trong mình […], bởi đó là hành trang quý giá nhất trên đường đời.
