Isoamyl Axetat được biết đến bằng tên gọi khác là dầu chuối. Hợp chất này có mùi hương đặc trưng nên được sử dụng chủ yếu trong ngành thực phẩm. Vậy Isoamyl Axetat là gì, tính chất và ứng dụng như thế nào? VietChem sẽ phân tích chi tiết trong bài viết bên dưới. Các bạn hãy cùng theo dõi.
1. Isoamyl Axetat là gì?
Isoamyl Axetat có mùi chuối chín nên còn được gọi bằng dầu chuối. Đây là hợp chất hữu cơ có nhiều tên gọi khác nhau như: Dầu chuối, tinh dầu lê, Isopentyl Acetate, Isopentyl Ethanoate…
Isoamyl Axetat có công thức cấu tạo là CH3COOCH2-CH2-CH(CH3)2 hoặc C7H14O2. Tên theo danh pháp IUPAC của hợp chất này là 3-Methylbut-1-Yl Ethan Oat.
Isoamyl Axetat có nguồn gốc từ tự nhiên khi chiết xuất từ cây chuối. Ngoài ra, người ta còn tìm thấy hợp chất này từ ong mật.
Công thức cấu tạo của Isoamyl Axetat
2. Tính chất vật lý của Isoamyl Axetat
Isoamyl Axetat tồn tại ở thể lỏng, có mùi hương mạnh giống lê và chuối. Hợp chất tan tốt trong dung môi hữu cơ nhưng không hòa tan trong nước. Một số tính chất đặc trưng của dầu chuối như sau:
- Trọng lượng riêng: 0.876g/cm3
- Khối lượng phân tử: 130.19g/mol
- Nhiệt độ sôi: 1420C
- Nhiệt độ nóng chảy: -780C
- Điểm bắt lửa: 250C
Isoamyl Axetat là chất lỏng, có mùi thơm như chuối chín
3. Tính chất hóa học
3.1. Có khả năng bị đốt cháy
Đốt cháy Isoamyl Axetat sẽ tạo ra CO2 và nước. Hợp chất sẽ bị cháy hoàn toàn. Phương trình phản ứng:
C7H14O2 + O2 → CO2 + H2O
3.2. Isoamyl Axetat thủy phân trong môi trường axit
Khi thủy phân Isoamyl Axetat trong môi trường axit sẽ tạo ra Ancol và Axit Axetic. Phương trình phản ứng:
CH3COOCH2-CH2-CH(CH3)2 + H2O → CH3COOH + HO-CH2-CH2CH(CH3)2
3.3. Isoamyl Axetat tham gia phản ứng xà phòng hóa
Isoamyl Axetat tác dụng nhanh với dung dịch NaOH với phương trình phản ứng:
CH3COOCH2CH2CH(CH3)2 + NaOH → CH3COONa + HOCH2CH2CH(CH3)2
4. Điều chế Isoamyl Axetat
Isoamyl Axetat có thể được điều chế bằng cách chiết xuất nguyên liệu tự nhiên như ong mật hay cây chuối. Ngoài ra, chất hóa học này còn được hình thành do quá trình phản ứng Este hóa kèm theo chất xúc tác là Axit Sulfuric. Tham gia phản ứng gồm có Axit Acetic băng và Isoamyl Alcohol.
Phương trình điều chế:
(CH3)2CHCH2CH2OH + CH3COOH → CH3COOCH2CH2CH(CH3)2 + H2O
5. Ứng dụng của Isoamyl Axetat
- Do có hương chuối đặc trưng nên Isoamyl Axetat được dùng làm hương liệu thực phẩm. Thành phần này được sử dụng trong các loại đồ ăn để tạo hương thơm hấp dẫn hơn.
- Isoamyl Axetat được sản xuất làm hương liệu nhân tạo.
- Trong ngành sơn, Isoamyl Axetat được ứng dụng làm dung môi sơn mài Nitrocellulose và dung môi Vecni.
- Khả năng gây độc không cao với mùi hương tạo hưng phấn nên được sử dụng để kiểm tra hiệu quả của quá trình sản xuất mặt nạ khí, mặt nạ chống độc.
Isoamyl Axetat được sử dụng làm hương liệu thực phẩm
6. Ảnh hưởng của Isoamyl Axetat với con người
Isoamyl Axetat không có độc tính mạnh nhưng khi tiếp xúc trực tiếp sẽ ảnh hưởng một phần đến sức khỏe con người. Cụ thể:
- Ảnh hưởng đến da và mắt: Gây kích ứng, sẩn ngứa hoặc mẩn đỏ ngoài da. Nếu bắn vào mắt, hóa chất có thể gây kích thích và đỏ mắt.
- Ảnh hưởng đến hệ hô hấp: Gây kích thích đường hô hấp bao gồm: Phổi, mũi, họng. Các triệu chứng có thể xảy ra như: Khó thở, đau đầu…
- Ảnh hưởng đến hệ thần kinh: Trường hợp tiếp xúc với Isoamyl Axetat trong thời gian dài dù với lượng ít hay nhiều có thể gây nên tình trạng buồn nôn, chóng mặt, đau đầu…
- Ảnh hưởng đến sinh sản: Đối với những người có ý định mang thai không nên làm việc trong môi trường có Isoamyl Axetat.
7. Các biện pháp giảm thiểu ảnh hưởng của Isoamyl Axetat
7.1. Sử dụng đồ bảo hộ cá nhân và tuân thủ an toàn
Những người tiếp xúc với hóa chất này cần sử dụng đầy đủ đồ bảo hộ cá nhân. Bao gồm: Quần áo, kính, mũ, khẩu trang, găng tay… Như vậy sẽ giúp hạn chế tối đa việc tiếp xúc với hóa chất.
Trong nơi làm việc cần đảm bảo đúng theo tiêu chuẩn về hệ thống an toàn. Tuân thủ tuyệt đối quy tắc làm việc, quy tắc ra vào phòng làm việc.
Mặc đầy đủ quần áo bảo hộ khi tiếp xúc với Isoamyl Axetat
7.2. Huấn luyện lao động
Người lao động cần được đào tạo về cách sử dụng hóa chất an toàn. Đồng thời được huấn luyện về biện pháp an toàn, bao gồm cách sử dụng dụng cụ lao động và cách xử lý khi xuất hiện các triệu chứng tiếp xúc với hóa chất.
7.3. Quản lý không gian làm việc
Không gian làm việc có hệ thống thông gió hoạt động liên tục. Như vậy sẽ giúp giảm thiểu tối đa nồng độ Isoamyl Axetat có trong không khí.
7.4. Giám sát y tế
Người lao động nên được kiểm tra sức khỏe định kỳ. Nếu phát hiện vấn đề sức khỏe có liên quan đến hóa chất này thì cần có hướng xử trí và điều trị kịp thời.
7.5. Kiểm soát rủi ro
Để không bị ảnh hưởng, có thể thay thế Isoamyl Axetat bằng chất khác an toàn hơn. Tuy nhiên, cách này chỉ áp dụng khi hợp chất này không cần thiết.
Isoamyl Axetat là hợp chất hữu cơ sở hữu đặc tính riêng biệt rất dễ nhận biết. VietChem hy vọng những chia sẻ trên sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về chất hóa học này. Hãy liên hệ với chúng tôi theo số hotline nếu muốn tìm hiểu nhiều hơn về hợp chất này.
