PHẦN I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:
“Qua tấm kính mờ sương, mảnh trăng nằm giữa những đám mây hiện ra nhợt nhạt, ánh sáng chập chờn, mỗi khi xe xóc hay lượn một vòng, mảnh trăng rung rinh rung rinh, có khi rơi xuống chừng xấp xỉ. Bóng tối của rừng già như một trò chơi của trái tim. Khoảng khuya, trên các ngọn rừng, gió Tây Nam cuốn những đám mây xám xịt về một góc và thổi bay đi. Gió thổi lồng lộng những cành lá ngụy trang trên nóc xe hoen rỉ. Trên đầu chúng tôi, bầu trời đêm phía trên trở nên trong vắt, cao vời vợi, trong sâu thẳm mơ hồ vọng lên tiếng chim kêu. Nhưng ở phía sau rừng, sương trắng cứ tuôn ra từ hư không. Dòng sông bên trái đường bỗng biến mất, chỉ còn lại một màn sương trắng phủ kín, chỉ thỉnh thoảng thấy một ngọn rừng, ngọn núi đá bên kia sông nhô lên, đen kịt giữa một màu trắng xóa. Xe tôi chạy trên lớp sương bềnh bồng. Mảnh trăng khuyết đứng yên ở cuối trời, sáng trong như một mảnh bạc. Khung cửa xe phía cô gái ngồi lồng đầy bóng trăng. Không hiểu sao, lúc ấy, như có một niềm tin vô cớ mà chắc chắn từ trong không gian ùa tới tràn ngập cả lòng tôi. Tôi tin chắc chắn người con gái đang ngồi cạnh mình là Nguyệt, chính người mà chị tôi thường nhắc đến. Chốc chốc, tôi lại đưa mắt liếc về phía Nguyệt, thấy từng sợi tóc của Nguyệt đều sáng lên. Mái tóc thơm ngát, dày và trẻ trung làm sao! Bất ngờ, Nguyệt quay về phía tôi và hỏi một câu gì đó. Tôi không kịp nghe rõ vì đôi mắt tôi đã choáng ngợp như vừa trông vào ảo ảnh. Trăng sáng soi thẳng vào khuôn mặt Nguyệt làm cho khuôn mặt tươi mát ngời lên và đẹp lạ thường! Tôi vội nhìn thẳng vào đoạn đường đầy ổ gà, không dám nhìn Nguyệt lâu. Từng khúc đường trước mặt cũng thếp từng mảnh ánh trăng… – Anh nhỉ? Có phải không nhỉ… – Cô hỏi gì? – Em hỏi có phải các anh lái xe đi nhiều nơi, chắc hẳn quen biết nhiều người lắm? – Đời lái xe chúng tôi như vạc ấy, cô ạ! Nay rừng này, mai qua suối kia, nhưng tháng này sang tháng khác vẫn làm bạn với đường, với trăng thôi. Chẳng biết lúc ấy ai mới móc miệng cho mà tôi bỗng trở nên ăn nói văn vẻ đến thế! Quá nửa đêm, chúng tôi đến gần cầu Đá Xanh thì trăng lặn. Chúng tôi không nói chuyện nữa. Mảnh trăng đã khuất hẳn xuống khu rừng ở sau lưng. Tôi bật chiếc bóng đèn quả dưa cho sáng hơn và bảo Nguyệt: – Cô chú ý nghe hộ, từ đây đường thường có máy bay. Nguyệt vẫn thản nhiên ngồi nhìn ra ngoài: – Anh cứ yên tâm, đoạn này, em quen lắm!”
(Trích Mảnh trăng cuối rừng, Nguyễn Minh Châu – Truyện ngắn, NXB Văn học, Hà Nội, 2003, tr. 54,55)
Câu 1. Xác định ngôi kể và điểm nhìn trong đoạn trích.
Gợi ý: Xem xét cách nhân vật xưng hô và cảm nhận câu chuyện qua quan điểm của ai.
Câu 2. Chỉ ra những hình ảnh thiên nhiên được tác giả miêu tả trong đoạn trích.
Gợi ý: Tìm các hình ảnh thiên nhiên nổi bật xuất hiện trong văn bản.
Câu 3. Nêu tác dụng của phép tu từ so sánh trong câu văn: “Mảnh trăng khuyết đứng yên ở cuối trời, sáng trong như một mảnh bạc. Khung cửa xe phía cô gái ngồi lồng đầy bóng trăng.”
Gợi ý: Chú ý đến hình ảnh “mảnh bạc” và ý nghĩa kết nối giữa ánh trăng và nhân vật Nguyệt.
Câu 4. Nhận xét về vẻ đẹp thiên nhiên và con người trong đoạn trích.
Gợi ý: Liên hệ giữa vẻ đẹp của thiên nhiên với vẻ đẹp của con người trong văn bản.
Câu 5. Anh/chị hãy nhận xét tình cảm của tác giả đối với thế hệ trẻ thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.
Gợi ý: Xem cách tác giả xây dựng hình ảnh nhân vật và miêu tả cảm xúc về họ.
5 Câu hỏi tự học ở nhà
Câu hỏi 1: Xác định ngôi kể và điểm nhìn trong đoạn trích “Mảnh trăng cuối rừng” và nêu ý nghĩa của việc sử dụng ngôi kể đó trong việc truyền tải câu chuyện.
Câu hỏi 2: Những hình ảnh thiên nhiên nào được miêu tả trong đoạn trích? Hãy phân tích vai trò của chúng trong việc tạo nên bầu không khí lãng mạn.
Câu hỏi 3: Phân tích tác dụng của phép tu từ so sánh trong câu văn: “Mảnh trăng khuyết đứng yên ở cuối trời, sáng trong như một mảnh bạc. Khung cửa xe phía cô gái ngồi lồng đầy bóng trăng.”
Câu hỏi 4: Anh/chị cảm nhận thế nào về vẻ đẹp thiên nhiên và vẻ đẹp của con người (nhân vật Nguyệt) trong đoạn trích?
Câu hỏi 5: Qua đoạn trích, anh/chị hãy nhận xét về tình cảm của tác giả dành cho thế hệ trẻ thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.
Sau khi hoàn thành bài tập, hãy gửi vào gmail: dochieunguvanvn@gmail.com để đội ngũ giáo viên chấm, chữa bài cho bạn.
