Là một trong những câu thành ngữ Hán Việt được người dân sử dụng phổ biến trong đời sống hàng ngày. Câu nói “Quý hồ tinh bất quý hồ đa” có thể được áp dụng ở nhiều khía cạnh cuộc sống. Cùng VOH tìm hiểu kỹ hơn về ý nghĩa của câu nói này trong bài viết sau đây.
“Quý hồ tinh bất quý hồ đa” là gì?
“Quý hồ tinh bất quý hồ đa” (貴乎精不貴乎多) là câu thành ngữ gốc Hán được dùng trong tiếng Việt. Xét theo nghĩa của từ thì:
- Quý (貴): Có nghĩa là quý trọng.
- Hồ (乎): Là một trợ từ
- Tinh (精 ): Có nghĩa là tinh túy, chỉ những vật chất đã loại bỏ phần tạp xấu, đã được luyện cho thuần sạch.
- Bất (不): Có nghĩa là không, chẳng
- Đa (多): Có nghĩa là nhiều, thường dùng để chỉ số lượng.
Như vậy, câu thành ngữ “Quý hồ tinh bất quý hồ đa” có thể hiểu theo nghĩa là: Chỉ có tinh nhuệ, tinh thông mới đáng trân quý chứ không phải có nhiều thì là đáng quý. Hay nói cách khác chính là mọi sự trên đời đáng quý ở chất lượng, không nằm ở số lượng.
Câu nói “Quý hồ tinh bất quý hồ đa” có nguồn gốc từ đâu?
“Quý hồ tinh bất quý hồ đa” là một câu thuộc thể loại cổ văn của người Việt, được phóng tác từ câu gốc: “Binh quý hồ tinh bất quý hồ đa” (兵貴乎精不貴乎多) của Trung Quốc.
Trong cuốn Đông Chu Liệt Quốc của tác giả Phùng Mộng Long có câu nói “Binh quý hồ tinh, bất quý hồ đa” nghĩa là: Binh lính quý ở sự tinh anh, ít quý hơn nhiều.
Câu nói cho thấy, vào thời cổ đại người xưa đã nhìn nhận điều quan trọng trong quân đội là sự tinh nhuệ, mưu trí chứ không phải số lượng. Số lượng binh sĩ không nhất thiết liên quan đến sự ngoan cường và hiệu quả chiến đấu. Ngược lại, quân số đông, di chuyển chậm, khó tiếp cận kẻ thù từ đó có thể làm giảm hiệu quả chiến đấu.
Theo các ghi chép, vào thời nhà Tống, Năm Kinh Du thứ nhất, Thừa Lâm sứ bộ đi đến nước Thục, thấy cảnh quân lính đang tập luyện liền nói: “Binh cần tinh không cần nhiều… Theo cách này, thì biên cương sẽ không có chuyện gì và đất nước cũng sẽ dư thừa để sử dụng”.
“Tinh” ở đây là sự huấn luyện bài bản và mạnh mẽ trong chiến đấu. Điều đó có nghĩa, người lính thường được đánh giá cao về hiệu quả chiến đấu ngoan cường chứ không phải nằm ở số lượng đông.
Xem thêm: Những câu nói Hán Việt hay về cuộc sống đáng suy ngẫm 120 câu nói tiếng Trung hay nhất về tình yêu ngôn tình và cuộc sống 32 câu thành ngữ Trung Quốc về tình yêu đôi lứa hay và ý nghĩa
Cuộc sống hiện đại cũng cần “Chất lượng hơn số lượng”
“Binh quý hồ tinh bất quý hồ đa” khi du nhập sang Việt Nam đã được lược bỏ bớt và trở thành “Quý hồ tinh bất quý hồ đa” như hiện tại. Câu nói cũng không còn giới hạn trong khía cạnh quân sự mà đã mở rộng ra ở nhiều khía cạnh cuộc sống.
Mặc dù vậy, ý nghĩa cốt lõi của “Quý hồ tinh bất quý hồ đa” vẫn không có nhiều sự thay đổi, câu nói vẫn hàm chỉ mọi việc đều “quý” ở sự tinh xảo, hiếm có chứ không quý ở sự nhiều. Phàm trên đời cái gì hiếm thì mới quý, ít khi thấy thứ nhiều mà trở thành quý giá.
Không nói đâu xa xôi, chỉ xét ở khía cạnh văn hóa của văn học thì mới thấy có những văn nhân, xuất bản cả chục đầu sách, có tới hàng trăm truyện ngắn – bài thơ, ấy vậy mà chẳng tìm ra được một câu thơ ra hồn, một mẫu truyện ngắn có ý nghĩa. Giống như ông bà ta ngày xưa vẫn hay nói “Trăm voi không tìm được bát nước xáo”.
V.I.Lenin đã từng nói “Thà ít mà tốt” đây là một chân lý, không phải nói suông. “Quý hồ tinh, bất quý hồ đa” cũng mang ý nghĩa tương tự.
Trong cuộc sống, chúng ta có thể gặp phải rất nhiều người, kết giao rất nhiều bạn bè, thế nhưng không phải bạn bè đông là sẽ tốt. Có câu rằng: “Lúc gian nan hoạn nạn mới hiểu được lòng người!”. Đúng vậy, chỉ khi rơi vào hoàn cảnh khó khăn, bế tắc ta mới nhận ra ai thật sự là bạn, là người yêu thương ta thật lòng.
Vậy nên, dù là bạn bè thì chất lượng vẫn hơn số lượng. Giống như việc có một xe khoai tây chất đầy, cũng không bằng việc cầm theo một viên ngọc quý. Chỉ cần trong đời ta có được một vài người bạn chân tình, luôn ở bên cạnh ta lúc hoạn nạn, khó khăn đã là đáng quý, còn hơn quen trăm ngàn người bạn, khi “sa cơ thất thế” bên cạnh lại chẳng có một ai.
Vây nên, trong bất cứ hoàn cảnh nào chúng ta cũng nên nằm lòng câu nói “Quý hồ tinh bất quý hồ đa”, ít mà phát huy được hết hiệu quả còn hơn nhiều mà chẳng ra làm sao, chẳng có giá trị nào.
Đừng quên cập nhật liên tục những kiến thức mới nhất, hấp dẫn nhất tại VOH Sống đẹp.
