I. Từ đơn và từ phức:
1. Ôn khái niệm:
– Từ là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất dùng để đặt câu.
Xét về cấu tạo từ có 2 loại:
– Từ đơn: Từ chi gồm một tiếng.
– Từ phức: Từ gồm hai hoặc nhiều tiếng.
Những từ phức được tạo ra bằng cách ghép các tiếng có quan hệ với nhau về nghĩa được goi là từ ghép. Còn những từ phức có quan hệ láy âm giữa các tiếng được gọi là từ láy.
2. BT:
– Xe đạp, học hành, ăn mặc, xinh đẹp… g từ ghép.
– Thơ thẩn, thung dung, lênh nghênh, long đong… gtừ láy
3. BT:
Từ láy tăng nghĩa: sạch sành sanh, sát sàn sạt, nhấp nhô.
II. Thành ngữ:
1. Ôn khái niệm:
– Là loại cụm từ có cấu tạo ổn định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh.
– Nghĩa của thành ngữ có thể bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen của các từ tạo nên nó nhưng thường thông qua một số phép chuyển nghĩa như ẩn dụ, so sánh…
2. BT
– Tục ngữ:
+ Gần mực thì đen gần đèn thì sáng.
+ Chó treo mèo đậy.
– Giải thích nghĩa từng câu:
a: Hoàn cảnh, môi trường xã hội có ảnh hưởng quan trọng đến tính cách, đạo đức của con người.
b: Làm việc không đến nơi, đến chốn, bỏ dở, thiếu trách nhiệm
c: Muốn giữ gìn thức ăn, với chó thì phải treo lên, với mèo thì phải đậy lại.
d: Tham lam, được cái này lại muốn cái khác hơn.
e: Sự thông cảm, thương xót giả dối nhằm đánh lừa người khác.
3. BT:
– Động vật: Lên xe xuống ngựa, mèo mả gà đồng…
– Thực vật: Cây nhà lá vườn, cưỡi ngựa xem hoa…
4. BT:
– Bảy nổi ba chìm
– Quạt nồng ấp lạnh
III. Nghĩa của từ
1. Ôn KN:
Nghĩa của từ là nội dung (sự vật, tính chất, hoạt động, quan hệ,…) mà từ biểu thị.
VD: Nao núng: lung lay, không vững lòng tin ở mình nữa.
2. BT: Chọn cách hiểu a.
3. BT: Cách b là đúng,
Cách a sai vì dùng cụm danh từ để giải nghĩa cho 1 tính từ.
IV. Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ:
1. Ôn KN:
– Từ có thể có một hay nhiều nghĩa.
– Chuyển nghĩa là hiện tượng thay đổi nghĩa của từ tạo ra những từ nhiều nghĩa (nghĩa gốc, nghĩa chuyển)
2. BT: Câu thơ: Nỗi mình thêm tức nỗi nhà.
Thềm hoa một bước lệ hoa mấy hàng.
Nghiã chuyển lâm thời: không làm xuất hiện từ nhiều nghĩa, chưa làm thay đổi nghĩa từ.
– Để hiểu đúng nghĩa của từ nhiều nghĩa phải đặt từ trong ngữ cảnh, trong mối quan hệ với những từ khác, câu khác trong văn bản.
