Thời gian gần đây, nhiều chủ sở hữu thuê bao di động nhận được các cuộc gọi không lời. Theo các chuyên gia bảo mật, đây là hình thức lừa đảo từng rất phổ biến ở nhiều nước và đã được cảnh báo.
Sập bẫy “cuộc gọi mồi”
Ông Phạm Nam (ngụ TP HCM) cho biết gần đây thường nhận các cuộc điện thoại nhưng không nghe người gọi nói gì, ông vẫn chờ khoảng 10-15 giây mới tắt máy.
“Các đầu số 0245…, 0248…, 0252…, 078… hoặc đầu số lạ 07… thường gọi đến, tôi đều bắt máy vì sợ bỏ lỡ cuộc gọi của shipper hay khách hàng. Sau khi tắt máy, tra cứu Zalo không thấy thông tin, tôi gọi lại thì cũng không có hồi âm. Tuy nhiên, khi tài khoản sim điện thoại hết tiền nhanh, tôi mới nghi đó là các cuộc gọi lừa đảo” – ông Nam nhớ lại.
Ông Trần Văn Thuận – nhân viên văn phòng tại quận 1, TP HCM – cũng cho hay gần đây có nhiều đầu số lạ như 056…, 0288…, 0245…, 0248…, 010… liên tục gọi mà không nói gì. Sau đó, ông gọi lại thì vẫn im lặng và tài khoản bị trừ hết tiền.
Ông Thuận giải thích: “Do tính chất công việc là dịch vụ nên khi có bất cứ cuộc gọi nào, tôi đều phải gọi lại để hỏi có vấn đề gì không. Tuy nhiên, sau khi bị số điện thoại lạ gọi mà không nói gì, tôi gọi lại thì tài khoản rất nhanh hết tiền. Đến nay, tôi thấy số lạ là không dám bắt máy”.
Theo một chuyên gia bảo mật, nguyên nhân có thể do lỗi kỹ thuật hoặc kẻ gian cố tình thực hiện cuộc gọi không lời nhằm khơi gợi sự tò mò, khiến người dùng gọi lại và có thể bị tính cước viễn thông cao bất thường. Tình trạng này thường được xem là “cuộc gọi mồi” – gọi trong tích tắc rồi tắt máy, để người dùng thấy cuộc gọi nhỡ mà gọi lại, kết quả sẽ tốn rất nhiều tiền trong vài giây ngắn ngủi.
Những kẻ lừa đảo sử dụng một thiết bị để điều khiển tự động các cuộc gọi theo dạng “nhá máy” đến hàng triệu thuê bao di động ngẫu nhiên trên toàn cầu. Hầu hết số điện thoại đều rất khó nhận diện do gần giống mã vùng điện thoại tại một số nơi ở Việt Nam. Vì vậy, người dùng thường gọi lại và bị trừ tiền trong tài khoản sim.
Người dùng thuê bao bị tấn công bởi nhiều cuộc gọi từ số điện thoại lạ
Không gọi lại khi số lạ “nhá máy”
Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, đại diện nhà mạng VNPT cho biết những cuộc gọi như trên có thể xuất phát từ nước ngoài (QTE). Khi người nghe gọi lại sẽ bị tính cước cao vì gọi ra quốc tế. Đó là một dạng gọi mồi kiểu “nhá máy” hoặc gọi ngắn không nói gì để người nghe gọi lại vào các hướng mất cước cao.
Theo VNPT, nếu cuộc gọi xuất phát từ tổng đài dịch vụ hoặc hướng quốc tế, nhà mạng sẽ phải tính chi phí kết nối đến các tổng đài hoặc đầu số quốc tế này. Các đối tượng xấu có thể trục lợi từ khoản chi phí đó bằng cách chia sẻ lợi nhuận với bên tiếp nhận cuộc gọi.
Về mặt kỹ thuật, VNPT có hệ thống quan trắc lưu lượng cuộc gọi từ quốc tế. Nếu phát hiện hướng có lưu lượng tăng đột biến, trong đó phần lớn là các cuộc gọi không thành công (dạng “nhá máy”) hoặc cuộc gọi ngắn, VNPT sẽ chủ động chặn hướng hoặc nguồn phát sinh lưu lượng này nhằm giảm thiểu rủi ro cho khách hàng.
VNPT khuyến cáo chủ thuê bao không nên gọi lại số điện thoại lạ có dấu hiệu “nhá máy” hoặc gọi mà không nói gì, đặc biệt là các số quốc tế. Các đầu số quốc tế thường dài hơn bình thường và bắt đầu bằng “+xx” hoặc “00xx”, trong đó “xx” không phải là “84”. Các số điện thoại quốc tế gọi đến thường có độ dài lớn, bắt đầu bằng dấu “+” hoặc “00” nhưng không phải “+84” hay “0084”.
Theo ThS Phan Thanh Toản, giảng viên Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông – Bộ Khoa học và Công nghệ, kẻ lừa đảo thường sử dụng số điện thoại quốc tế tính cước cao từ những nước có mức phí viễn thông đắt đỏ (một số khu vực ở châu Phi, vùng Caribbean…) hoặc các số dịch vụ tính phí đặc biệt. Khi người dùng gọi lại, cuộc gọi sẽ bị chuyển qua các tuyến viễn thông quốc tế, dẫn đến phí kết nối cao ngay từ giây đầu tiên.
Do đó, người dùng tuyệt đối không gọi lại số lạ hoặc số liên tục “nhá máy” 1 – 2 giây. Khi không thể nhận diện được đó là cuộc gọi nhỡ hay “nhá máy”, chỉ nên gọi lại bằng số điện thoại khác còn ít tiền trong tài khoản để hạn chế tối đa thiệt hại. Nếu người dùng không có nhu cầu thì liên hệ nhà mạng để khóa các cuộc gọi, nhận quốc tế.
Theo một chuyên gia viễn thông, nhà mạng có thể sử dụng công nghệ để tự động chặn cuộc gọi có thời gian kết nối dưới một ngưỡng nhất định nếu đầu dây bên kia không có tín hiệu hội thoại. Chẳng hạn, nếu sau 5 giây đầu mà vẫn im lặng, cuộc gọi có thể bị hệ thống tự động ngắt để giảm nguy cơ lừa đảo.
“Người dùng có thể cài đặt ứng dụng Truecaller trên Play Store hoặc App Store để kiểm tra cuộc gọi có được xác thực hay không, từ đó cân nhắc có nên bắt máy nhằm tránh rủi ro lừa đảo” – chuyên gia này nhấn mạnh.
