Tách rời hay tách dời – đâu mới là cách viết chuẩn xác theo quy chuẩn ngôn ngữ tiếng Việt hiện nay? Không ít người vẫn nhầm lẫn khi gặp cặp từ này. Câu trả lời đúng là tách rời. Hãy cùng VJOL – Tạp chí khoa học Việt Nam khám phá lý do vì sao sự nhầm lẫn này lại phổ biến đến thế!
Tách rời hay tách dời đúng chính tả?
Từ đúng chính tả là “tách rời” với âm cuối là “r-ờ-i”. Đây là cách viết được các từ điển tiếng Việt chính thống ghi nhận và công nhận.
Lý do dễ nhầm lẫn chủ yếu do âm “r” và “d” phát âm có phần tương đồng trong một số giọng địa phương. Nhiều người cũng dễ liên tưởng đến từ “dời đi” nên viết nhầm thành “tách dời”.
Tách rời nghĩa là gì?
“Tách rời” là động từ có nghĩa là phân tách, chia cắt hai hoặc nhiều vật thể khỏi nhau, làm cho chúng không còn liên kết, gắn bó. Từ này thường dùng để diễn tả việc chia tách các phần ban đầu gắn liền với nhau.
Trong ngữ cảnh rộng hơn, “tách rời” có thể diễn tả việc phân chia, chia cắt không chỉ về mặt vật lý mà còn về mặt tinh thần, cảm xúc hoặc mối quan hệ. Ví dụ như tách rời khỏi gia đình, tách rời khỏi tập thể.
Từ này cũng có thể được sử dụng trong các lĩnh vực kỹ thuật, khoa học để chỉ việc tách biệt các thành phần, bộ phận hoặc yếu tố khỏi nhau.
Từ “tách rời” có nguồn gốc từ tiếng Việt thuần túy, được hình thành từ việc kết hợp “tách” (phân chia, chia cắt) và “rời” (xa nhau, không gắn liền) để tạo ra ý nghĩa nhấn mạnh về sự phân tách hoàn toàn.
Ví dụ về cụm từ tách rời:
- Anh ấy quyết định tách rời khỏi công ty cũ.
- Hai miếng gỗ này có thể tách rời dễ dàng.
- Cô ấy tách rời khỏi nhóm bạn thân từ lâu.
- Kỹ thuật viên tách rời các bộ phận của máy móc.
- Gia đình họ tách rời sau cuộc tranh cãi lớn.
- Hai quốc gia quyết định tách rời khỏi liên minh.
- Cần tách rời các yếu tố gây nhiễu trong thí nghiệm.
- Người ta tách rời khu vực này thành hai phần riêng biệt.
Qua các ví dụ trên, ta thấy “tách rời” thường được sử dụng để mô tả việc phân tách, chia cắt các đối tượng, người hoặc khái niệm khỏi nhau một cách rõ ràng. Hiểu rõ “tách rời” giúp bạn kiểm tra chính tả và tránh nhầm lẫn không đáng có trong văn viết lẫn lời nói.
Tách dời nghĩa là gì?
Nhiều người hiểu nhầm “tách dời” cũng có nghĩa tương tự như “tách rời”, tuy nhiên đây là cách viết sai chính tả không được thừa nhận trong từ điển tiếng Việt.
Cụm từ “tách dời” sai vì nhầm lẫn âm “r” thành “d”. Mặc dù “dời” có nghĩa là chuyển chỗ, di chuyển nhưng không kết hợp với “tách” tạo thành từ ghép có nghĩa phân tách, chia cắt.
Bảng so sánh tách rời và tách dời
Yếu tố Tách rời Tách dời Phát âm /tách rời/ /tách dời/ (sai) Ý nghĩa Phân tách, chia cắt khỏi nhau Không có nghĩa (từ sai) Từ điển Có trong từ điển Không có trong từ điển Ngữ cảnh sử dụng Mô tả sự phân chia, chia cắt Không sử dụng Nguồn gốc từ vựng Tiếng Việt thuần túy Lỗi chính tả Thuộc loại Động từ Không xác định
Phương pháp ghi nhớ tách rời đúng và nhanh gọn
Để ghi nhớ cách viết đúng “tách rời”, bạn cần phân biệt rõ âm “r” và “d”. “Tách rời” có âm “r” liên quan đến “rời xa”.
- Phương pháp ngữ cảnh: Liên tưởng “tách rời” với “rời xa”, “rời bỏ” – tất cả đều có âm “r” và diễn tả sự không còn gắn kết, xa cách nhau.
- Phương pháp so sánh từ gốc: So sánh với từ “rời xa” để nhớ âm cuối đúng là “rời” chứ không phải “dời”.
- Phương pháp từ điển: Tra cứu trong từ điển Việt Nam để xác nhận cách viết “tách rời” là chính xác, không có “tách dời”.
- Mẹo ghi nhớ âm vị: Nhớ rằng “rời” có âm “r” liên quan đến sự xa cách, không gắn kết, phù hợp với ý nghĩa phân tách hoàn toàn, khác với “dời” liên quan đến việc chuyển chỗ.
Xem thêm:
- Dục bỏ hay Giục bỏ đúng chính tả? Nghĩa là gì?
- Sẩm tối hay Xẩm tối là đúng chính tả? Cách dùng từ chuẩn
Tổng kết
“Tách rời” là cách viết chính xác để diễn tả việc phân tách, chia cắt các đối tượng khỏi nhau một cách hoàn toàn. Nguyên nhân dễ viết sai thành “tách dời” là do nhầm lẫn âm “r” và “d”. Cách nhớ đơn giản: liên tưởng “tách rời” với “rời xa”, đều có âm “r” và diễn tả sự không còn gắn kết.
