Tổng tài (tiếng Nhật: 総裁/”Sōsai“; tiếng Trung: 总裁 /Zǒngcái; nghĩa đen là “Tổng thống“/President hoặc “Tổng đốc“/Director-general, cũng liên hệ đến Chế độ tổng tài Pháp/Le Consulat) là thuật ngữ được sử dụng theo nhiều cách khác nhau trong các bối cảnh khác nhau. Nhìn chung, Tổng tài là chức danh đại diện cho một cơ quan chính phủ, đảng phái chính trị hoặc tổ chức nào đó. Đây là một cụm từ chỉ chức danh bắt nguồn từ ý nghĩa của một người hoặc một công việc giám sát và phê duyệt các công việc, nó hình thành từ chức tước trong bộ máy phong kiến Nhật Bản. Ngày nay, trong quản trị doanh nghiệp thì Chủ tịch Hội đồng quản trị hay Tổng Giám đốc điều hành (CEO) đôi khi được gọi là Tổng tài theo nhiều cách khác nhau. Trong văn hóa đại chúng, Tổng tài là cách gọi phổ biến trong tiểu thuyết ngôn tình, phim ngôn tình của Trung Quốc để chỉ những nhân vật nam chính có địa vị cao trong giới kinh doanh, thường là Tổng giám đốc (CEO), Chủ tịch tập đoàn với xuất thân là những thiếu gia, công tử, cậu chủ, người giàu có, quyền lực, được thừa hưởng từ gia sản của gia tộc, họ có vẻ bề ngoài đẹp trai, lịch lãm, lạnh lùng và có tính cách bá đạo, độc đoán, hống hách, trịch thượng, cao ngạo (Domineering CEO/Overbearing President). Ở Việt Nam, từ “tổng tài” này được cộng đồng mạng mượn lại, để chỉ những người đàn ông có phong thái, khí chất, thành đạt và lịch lãm,[1][2] là hình tượng người thành công, đứng đầu công ty, doanh nghiệp,[3] và nó cũng trở thành từ lóng để châm chọc những anh chàng ngoài đời cố tỏ ra oai phong, thể hiện kiểu phim ngôn tình nhưng hành xử kém văn minh.[4]
Đối với ngữ cảnh chính trị Nhật Bản thì Sosai hay Chủ tịch Nội các từng là chức danh của Thủ tướng Đế quốc Nhật Bản từ ngày 1 tháng 1 năm 1868 (trước khi không có Nội các, chỉ có các Cố vấn trưởng là Kampaku cho đến Hoàng đế Nhật Bản trên danh nghĩa và cả Rōjū và Tairō cho đến khi nắm quyền Shōgun/Tướng quân Mạc phủ) cho đến ngày 11 tháng 6 năm 1868 khi Thái tử Arisugawa Taruhito (1835-1895), sau đó, chức vụ Thủ tướng được gọi là U Daijin (“Các bộ trưởng cánh hữu”), vào năm 1871 được rút gọn thành Daijin. Sosai cũng là chức danh của Mạc phủ Tokugawa dành cho Đô đốc Takeaki Enomoto (1836-1908) là Tổng tài được bầu (vào ngày 27 tháng 1 năm 1869 đến ngày 27 tháng 6 năm 1869) của Cộng hòa Ezo nổi loạn tồn tại trong thời gian ngắn trên Đảo Hokkaido ngày nay, sau bị quân đội Hoàng gia đánh bại. Ninnaji Yoshiaki, người là cố vấn, chỉ huy quân sự và tổng tư lệnh của cuộc viễn chinh, đã được bổ nhiệm vào vị trí Trưởng phái bộ Ngoại giao. Sosai hay Chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do là chức danh người đứng đầu Đảng Dân chủ Tự do (LDP). Ở Nhật, Chức danh này cũng tồn tại trong nhiều môn thể thao, đặc biệt là Budō (Võ đạo), các tổ chức kinh doanh và từ thiện. Thuật ngữ này cũng được dùng để chỉ người đứng đầu các tổ chức nước ngoài. Người nổi tiếng nhất trong số đó là Sōsai Ōyama Masutatsu, người được mệnh danh này nhờ sáng tạo ra một môn phái karate gọi là Kyokushinkai và truyền bá karate ở phương Tây. Võ sư Mas Oyama là một biểu tượng đặc biệt xứng đáng được gọi là “Sosai” vì những đóng góp của ông, đặc biệt là trong thế giới võ thuật và trong lịch sử Nhật Bản nói chung.
Trong văn hóa đại chúng, trong loạt phim Science Ninja Team Gatchaman, Tổng thống X và Tổng thống Z xuất hiện với tư cách là những thủ lĩnh tối cao không xác định của Galactor, một tổ chức bí mật độc ác đang âm mưu chiếm lấy thế giới. Trong tiểu thuyết ngôn tình thì nhân vật “Tổng tài” là một hình mẫu nhân vật nam chính điển hình khi vào ai một người đàn ông trẻ tuổi, cực kỳ giàu có, đẹp trai, quyền lực, thường là Chủ tịch hoặc CEO của một tập đoàn gia đình quy mô lớn, có thân thế quyền quý, cao sang, địa vị này có được từ việc được thừa hưởng gia sản của gia tộc. Tính cách của Tổng tài thường lạnh lùng, kiêu ngạo, bá đạo nhưng lại si tình với nữ chính vốn có địa vị thấp hơn, đôi khi chỉ là trợ lý hoặc thư ký hoặc chỉ là một cô bé “lọ lem” thời hiện đại, dù giữ trọng trách trong công ty nhưng bối cảnh phim chủ yếu tập trung vào các mối quan hệ tình ái với nữ chính và các diễn viên nữ. Các bộ phim và webtoon dựa trên tiểu thuyết ngôn tình đã làm cho hình ảnh “tổng tài” càng trở nên quen thuộc.
Mang chất liệu ngôn tình ngọt ngào dưới sự nhập vai của dàn diễn viên trai xinh gái đẹp, dòng phim tổng tài đang ăn khách, chạm vào khao khát sẵn có trong người trẻ về một tình yêu cổ tích thời hiện đại. Phim ngắn tổng tài ngày càng tăng mạnh về số lượng, nhấn mạnh yếu tố lãng mạn đôi lứa và những khát vọng tình yêu của con người. Mô típ thường thấy của phim là tình yêu giữa chàng trai tổng tài, xuất thân giàu có, tính cách lạnh lùng với một cô gái bình thường có tâm hồn thánh thiện, có hiếu, có ý chí vượt khó. Cặp nhân vật chính nảy sinh tình cảm bất ngờ, diễn biến tình yêu lôi cuốn và kết thúc đẹp là công thức giúp dòng phim ngôn tình thu phục giới trẻ. Nội dung phim có thể xa rời thực tế, không gò bó bởi bất cứ quy tắc về không gian hay thời gian, được trau chuốt bằng nhiều chi tiết tràn đầy tình cảm nên dễ chạm đến trái tim khán giả, nhất là nữ giới. Trong nhiều năm qua, dòng phim ngắn tổng tài trên nền tảng Douyin (TikTok phiên bản Trung Quốc) đã thu hút khán giả, đặc biệt là giới trẻ. Ở Việt Nam, dòng phim ngôn tình được phát trực tuyến trên nhiều trang web, liên tục cập nhật các tác phẩm mới khiến giới trẻ háo hức, khán giả theo dõi dòng phim này không trông mong vào sự hấp dẫn đột phá trong kịch bản, kỹ thuật điện ảnh sắc sảo mà chủ yếu bị thu hút bởi vẻ đẹp xuất thần của cặp nam chính và nữ chính và câu chuyện tình yêu ngọt ngào với cái kết có hậu.[2]
- Bạch phú mỹ
- Tiểu tam
- Định nghĩa của tổng tài tại Wiktionary
