Tây Tiến là tác phẩm thơ nổi tiếng có trong sách ngữ văn lớp 12 Kết Nối Tri Thức của tác giả Quang Dũng. Trong bài viết này, cùng Tài Liệu Học Tập soạn văn, phân tích tác phẩm, tìm hiểu về tác giả, giá trị nội dung, nghệ thuật có trong bài thơ này nhé.
Soạn bài thơ Tây Tiến Quang Dũng – Ngữ Văn lớp 12 – Kết Nối Tri Thức
Xem thêm: Đề thi thử văn thpt quốc gia 2025
Video Tài Liệu Học Tập soạn bài thơ Tây Tiến ngữ văn lớp 12 sách Kết Nối Tri Thức hay nhất trên Kênh Youtube:
KIẾN THỨC NGỮ VĂN
Biểu tượng trong thơ
Biểu tượng là hình ảnh mang tính khái quát cao, vượt lên khỏi chức năng miêu tả đơn thuần để gợi ra nhiều tầng ý nghĩa. Trong thơ, biểu tượng giúp người đọc cảm nhận được chiều sâu tư tưởng, triết lý về con người và cuộc sống.
Yếu tố siêu thực trong thơ
Là cách tạo nên những hình ảnh lạ, đôi khi phi logic, gắn liền với tiềm thức và cảm xúc tự nhiên của người viết. Những yếu tố này khiến thơ vừa mơ hồ, huyền ảo, vừa giàu sức gợi.
Phong cách cổ điển
Phong cách cổ điển hướng đến cái cao cả, vĩnh hằng, lấy khuôn mẫu, trật tự làm chuẩn mực. Đề cao vẻ đẹp lý tưởng và cách tổ chức nghệ thuật chặt chẽ, hoàn mỹ.
Phong cách lãng mạn
Là khuynh hướng sáng tác đề cao cảm xúc, cái tôi cá nhân và vẻ đẹp mộng mơ của tâm hồn. Trong thơ ca Việt Nam kháng chiến, phong cách này thể hiện niềm tin, lý tưởng và tình yêu quê hương tha thiết.
TÌM HIỂU CHUNG
Tác giả – Quang Dũng (1921–1988)
- Tên thật: Bùi Đình Diệm, quê ở Đan Phượng – Hà Nội.
- Là nghệ sĩ đa tài: làm thơ, viết văn, vẽ tranh, soạn nhạc.
- Hồn thơ phóng khoáng, tài hoa, đậm chất lãng mạn và hồn hậu.
Tác phẩm – “Tây Tiến”
- Sáng tác năm 1948 tại Phù Lưu Chanh, khi tác giả rời đơn vị cũ – đoàn quân Tây Tiến.
- In trong tập Mây đầu ô (1986).
- Là khúc hồi tưởng đầy xúc cảm về những tháng ngày chiến đấu gian khổ nhưng hào hùng của người lính.
Nhan đề
- Ban đầu có tên Nhớ Tây Tiến, sau đổi thành Tây Tiến → cô đọng, rắn rỏi, thể hiện cả nỗi nhớ và hướng hành quân của đoàn quân về miền Tây.
TÌM HIỂU CHI TIẾT
Thể thơ và bố cục
Thể thơ: Thất ngôn (7 chữ).
Bố cục:
- Phần 1 (14 câu đầu): Thiên nhiên Tây Bắc hùng vĩ, dữ dội và thơ mộng.
- Phần 2 (8 câu): Tình quân dân và vẻ đẹp mộng mơ của đêm liên hoan.
- Phần 3 (8 câu): Hình tượng người lính Tây Tiến – bi tráng, hào hoa.
- Phần 4 (4 câu cuối): Lời thề son sắt, tinh thần chiến đấu bất tử.
Vẻ đẹp thiên nhiên Tây Bắc
- Hiểm trở, dữ dội: “Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm / Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống”.
- Huyền ảo, mộng mơ: “Sương lấp, đêm hơi, cồn mây, mưa xa khơi”.
→ Quang Dũng nhìn thiên nhiên bằng con mắt của người lính thi sĩ: khắc nghiệt mà nên thơ, hoang vu mà quyến rũ.
Hình tượng người lính Tây Tiến
- Giản dị, kiên cường: “Anh bạn dãi dầu không bước nữa / Gục lên súng mũ bỏ quên đời”.
- Hào hoa, lãng mạn: “Mắt trừng gửi mộng qua biên giới / Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm”.
- Bi tráng, bất khuất: “Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh / Áo bào thay chiếu anh về đất”.
→ Cái “bi” được nâng lên thành “tráng”; cái chết không bi lụy mà rực sáng tinh thần lý tưởng.
Bút pháp nghệ thuật đặc sắc
- Bút pháp lãng mạn: tô đậm lý tưởng, cảm hứng hào hùng.
- Ngôn ngữ độc đáo: kết hợp từ Hán Việt – thuần Việt; nhiều địa danh gợi nhớ.
- Nhạc điệu giàu cảm xúc, có âm vang bi tráng (“Sông Mã gầm lên khúc độc hành”).
Lời thề Tây Tiến
“Người đi không hẹn ước / Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi.”
→ Tinh thần quyết tử vì Tổ quốc, lòng trung thành son sắt và ý chí hòa mình với non sông đất nước.
TỔNG KẾT
Nội dung
- Bài thơ là khúc tráng ca về người lính Tây Tiến – những chàng trai trẻ trung, lãng mạn, can trường.
- Ngợi ca vẻ đẹp bi tráng của một thế hệ sẵn sàng hi sinh vì độc lập dân tộc.
- Đồng thời thể hiện nỗi nhớ sâu sắc, tình yêu tha thiết của nhà thơ với đồng đội và miền Tây.
Nghệ thuật
- Bút pháp lãng mạn, cảm hứng bi tráng.
- Hình ảnh gợi cảm, ngôn ngữ giàu nhạc tính, sử dụng nhiều địa danh thực gợi không gian hùng vĩ.
- Giọng thơ khi trầm lắng thiết tha, khi hào sảng mạnh mẽ – làm nên vẻ đẹp độc đáo của Tây Tiến.
Cảm nhận cá nhân và liên hệ thực tế
Khi đọc lại Tây Tiến, ta như được sống trong không khí của một thời kháng chiến hào hùng, nơi những người lính trẻ tuổi ra đi với trái tim đầy nhiệt huyết. Dù thiếu thốn, gian khổ, họ vẫn mang trong mình niềm tin và lý tưởng cao đẹp. Cảm xúc chủ đạo của bài thơ – nỗi nhớ chơi vơi và tinh thần bi tráng – khiến người đọc vừa xúc động, vừa tự hào.
Với học sinh ngày nay, Tây Tiến không chỉ là một tác phẩm trong chương trình Ngữ văn mà còn là bài học về lý tưởng sống và ý chí vượt khó. Giữa cuộc sống hiện đại với nhiều tiện nghi, hình ảnh người lính “mắt trừng gửi mộng qua biên giới” hay “chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh” như một lời nhắc nhở:
Sống phải có ước mơ, có khát vọng, có trách nhiệm với Tổ quốc và cộng đồng.
Bài thơ cũng truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ về tinh thần dấn thân và tình đồng đội, về khả năng nhìn thấy cái đẹp ngay cả trong gian khổ. Những học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường hôm nay có thể chưa từng trải qua chiến tranh, nhưng vẫn có thể học được ở “người lính Tây Tiến” sự kiên định, lòng tự hào dân tộc và niềm tin vào tương lai.
Trên đây là soạn chi tiết có cả video về tác phẩm bài thơ Tây Tiến có trong sách ngữ văn lớp 12 bài 2 Kết Nối Tri Thức, nếu video hay và hữu ích, bạn hãy chia sẻ lại cho mọi người nhé.
Tham gia group Tài Liệu Học Tập để lấy đề thi các bạn nhé !
Nguồn tham khảo: Kênh Giáo Viên, Tài Liệu trên internet….
Discussion about this post