Lucid dream – Giấc mơ sáng suốt là tình trạng hoàn toàn nhận thức được rằng mình đang mơ và có thể kiểm soát những suy nghĩ, cảm xúc của chính mình trong giấc mơ. Dạng giấc mơ này thường xuất hiện trong giấc ngủ cử động mắt nhanh (REM).
Cụ thể lucid dream là gì? Có tác dụng ra sao và làm cách nào để đi vào dạng giấc mơ này? Bài viết sẽ lý giải và hướng dẫn cho bạn cách để có giấc mơ sáng suốt và phương pháp thoát khỏi giấc mơ này.
Lucid dream là gì?
Lucid dream giấc mơ sáng suốt, là tình trạng chúng ta hoàn toàn nhận thức được trạng thái mình đang mơ hiện tại. Khi tỉnh giấc, bạn vẫn nhớ được những sự việc trong mơ cùng với suy nghĩ và cảm xúc của mình đối với câu chuyện trong mơ ấy. Trong một số trường hợp, bạn có thể điều khiển giấc mơ diễn ra theo ý muốn của mình.
Theo ước tính, có khoảng 1/2 dân số thế giới đã có một hoặc nhiều giấc mơ sáng suốt (lucid dream) trong đời. Trong 20 năm, tiến sĩ tâm lý học Stephen LaBerge đã trở thành người tiên phong trong việc nghiên cứu những giấc mơ dạng này. Ông đã tìm ra những kỹ thuật giúp con người chủ động hơn trong cách vào giấc mơ sáng suốt lucid dream.
[embed-health-tool-bmi]
5 cách vào lucid dream là gì?
1. Bắt đầu lucid dream bằng kĩ thuật kiểm tra thực tế
Kiểm tra thực tế thường xuyên là một hình thức rèn luyện ý thức. Cơ chế của kỹ thuật này dựa trên giả thuyết rằng những thói quen khi tỉnh táo sẽ được thực hiện lại trong giấc mơ. Khi kiểm tra thực tế được thực hiện suốt cả ngày, những nhận thức thói quen đó có thể đi vào giấc mơ và đóng vai trò là yếu tố kích hoạt giấc mơ sáng suốt. Nó làm tăng nhận thức của bạn trong giấc mơ bằng cách rèn luyện tâm trí và sức khỏe tinh thần.
Tình trạng này liên quan đến phần vỏ não trước trán của bạn, có vai trò trong việc kiểm tra thực tế và tạo giấc mơ sáng suốt. Để nâng cao khả năng nhận thức, bạn có thể thực hiện các bài tập kiểm tra thực tế dưới đây, ngay sau khi thức dậy:
- Tự hỏi bản thân nhiều lần: “Tôi có đang mơ hay không?”
- Nhìn thật kỹ khung cảnh xung quanh xem có thật hay không, hoặc nhìn để tìm đồ vật quen thuộc mà bạn nhận ra để xem nó có ở đúng chỗ hay không.
- Chú ý cách hành xử của bạn so với các tình huống thông thường
Ngoài ra, bạn có thể đặt báo thức mỗi 2-3 giờ để nhắc nhở bản thân thực hiện các kiểm tra thực tế. Những thử nghiệm làm sáng tỏ bí ẩn giấc mơ bao gồm:
- Nhìn vào gương, xem ảnh phản chiếu trong đó có bình thường hay không
- Đấm bàn tay vào tường hoặc dùng ngón trỏ đẩy vào lòng bàn tay đối diện, nếu là mơ thì tay sẽ đi xuyên qua
- Đơn giản chỉ cần nhìn vào bàn tay và bàn chân của bạn. Chúng thường bị méo mó đi trong giấc mơ khi bạn kiểm tra chúng kĩ lưỡng.
- Thời gian trong giấc mơ không ổn định, bạn nhìn vào đồng hồ sẽ thấy thời gian thay đổi liên tục
- Đọc một trang văn bản hoặc xem thời gian trên đồng hồ, nhìn đi chỗ khác rồi nhìn lại. Trong giấc mơ, văn bản hoặc thời gian sẽ bị mờ hoặc vô nghĩa hoặc sẽ khác đi mỗi khi bạn nhìn.
- Dùng tay véo mũi, nếu bạn có thể hít thở sâu được thì bạn vẫn đang ở trong giấc mơ
2. Cách thực hiện lucid dream: Quay trở lại giường ngủ
Dựa theo phương pháp W-B-T-B (wake-up-back-to-bed), việc quay trở lại giường ngủ sau khi thức giấc có liên quan đến giấc ngủ REM trong khi bạn vẫn còn tỉnh táo. Thực tế, có nhiều phiên bản của kỹ thuật quay trở lại giường ngủ sau thức giấc nhưng thông thường vẫn tuân theo các bước sau đây:
- Đặt báo thức sao cho giấc ngủ đầu tiên của bạn chỉ kéo dài 5 giờ
- Chuẩn bị không gian ngủ sạch sẽ thoải mái, tắt các thiết bị điện chiếu ánh sáng xanh trước khi ngủ
- Khi chuông báo thức kêu, hãy giữ cho đầu óc tỉnh táo nhất có thể trong vòng 30 phút
- Tận hưởng hoạt động yêu thích của bạn trong 30 phút tỉnh táo đó: Viết ra giấc mơ của bạn nếu bạn có một giấc mơ trước đó, làm cho mình một bữa ăn nhẹ hoặc chỉ cần đứng dậy và đi bộ xung quanh một lúc. Mục tiêu của bạn là làm cho đầu óc tỉnh táo và hoạt động trong nửa giờ.
- Tiếp tục giấc ngủ trở lại
Khi trở lại giấc ngủ, bạn sẽ có nhiều khả năng hơn để thực hiện được lucid dream. Theo các nghiên cứu, cách để có giấc mơ sáng suốt thành công phụ thuộc vào mức độ tỉnh táo trong 30 phút giữa 2 giấc ngủ.
3. Cảm ứng ghi nhớ của lucid dream
Vào năm 1980, LaBerge đã nghiên cứu một kỹ thuật gọi là “cảm ứng trí nhớ của giấc mơ sáng suốt” (Mnemonic induction of lucid dreams – MILD). Đây là một trong những cách để có giấc mơ sáng suốt đầu tiên sử dụng nghiên cứu khoa học.
Theo đó, kỹ thuật MILD dựa trên hành vi của “bộ nhớ tiềm năng”, bao gồm việc thiết lập ý định để làm một điều gì đó sau này. Trong MILD, bạn thực hiện ý định giữ nguyên ký ức trong những giấc mơ. Để sử dụng kỹ thuật cảm ứng ghi nhớ, LaBerge khuyên bạn nên làm theo các bước sau:
- Khi bạn ngủ thiếp đi, hãy nghĩ liên tục về một giấc mơ gần đây
- Xác định dấu hiệu của một giấc mơ (với các bài kiểm tra thực tế) và cố tìm ra những chi tiết khác thường, kỳ lạ có trong giấc mơ như biết bay, có cánh…
- Suy nghĩ về việc mơ trở lại, hiểu rõ những điều kỳ lạ này chỉ diễn ra trong giấc mơ
- Hãy tự nói với bản thân: “Nếu lần sau tôi mơ, tôi muốn nhớ rằng mình đang mơ” nhiều lần trong giấc mơ
Bạn có thể thực hành kỹ thuật MILD sau khi tỉnh giấc giữa đêm để chúng trở nên mới mẻ hơn. Một nghiên cứu năm 2017 đã xác định, sự kết hợp của kiểm tra thực tế, quay trở lại giường ngủ và MILD đúng cách sẽ giúp bạn đi vào lucid dream dễ dàng hơn.
Bạn cũng có thể kết hợp kỹ thuật quay trở lại giường ngủ với MILD bằng cách đặt báo thức để thức dậy sau 5 giờ. Sau khi thức dậy, bạn hãy thực hành các bước của kỹ thuật MILD.
4. Cách để vào lucid dream: Viết nhật ký giấc mơ
Hình thành thói quen viết nhật ký giấc mơ là bước quan trọng để bắt đầu một giấc mơ sáng suốt (lucid dream). Khi viết những gì diễn ra trong mơ, bạn cũng vô tình nhớ lại giấc mơ. Việc này giúp nâng cao nhận thức và trí nhớ về giấc mơ của bạn.
Để có được kết quả tốt nhất, bạn hãy chuẩn bị sổ nhật ký cạnh giường ngủ và viết lại tất cả chi tiết trong giấc mơ mà bạn nhớ được ngay sau khi thức dậy. Bạn cũng nên đọc lại những gì mình đã viết hàng ngày để hệ thống hóa lại tất cả các nội dung giấc mơ.
5. Giấc mơ sáng suốt thức tỉnh (WILD)
Một giấc mơ sáng suốt thức tỉnh (WILD) xảy ra khi bạn trực tiếp từ sự tỉnh táo bước vào giấc mơ và kiểm soát được chúng. Kỹ thuật WILD giúp tâm trí bạn hoàn toàn tỉnh táo trong khi cơ thể vẫn đang chìm vào giấc ngủ.
Để thực hiện cách vào lucid dream nhanh nhất, bạn chỉ cần nằm xuống và thư giãn cho đến khi gặp ảo giác. Tuy nhiên, bạn cần trải qua các bước thử nghiệm thực tế, quay trở lại giường ngủ, viết nhật ký và MILD thì mới có thể có giấc mơ sáng suốt dạng trực tiếp. Nếu muốn bỏ qua tất cả các bước trên, bạn sẽ cần sự giúp đỡ của chuyên gia thôi miên để đến với giấc mơ kiểm soát được.
Làm thế nào để thức dậy trong một giấc mơ sáng suốt?
Đôi khi, bạn cảm thấy mệt mỏi vì những giấc mơ dạng này. Tuy nhiên, bạn khó có thể tỉnh dậy một cách bình thường mà cần có một số kỹ thuật thức giấc, bao gồm:
- Nói thật to hoặc thậm chí là la hét để phát tín hiệu đã đến lúc thức dậy cho não bộ của bạn
- Nháy mắt liên tục sẽ giúp tâm trí bạn sẵn sàng ra khỏi các giấc mơ
- Ngủ trong giấc mơ có thể đánh thức bạn dậy
- Cố gắng đọc bất cứ thứ gì có chữ trong giấc mơ, điều này sẽ kích hoạt não bộ và chuyển sang giấc ngủ non-REM.
Tác dụng của lucid dream là gì?
Một số bằng chứng cho thấy giấc mơ sáng suốt có tác dụng hỗ trợ phục hồi thể chất và chữa bệnh. Các bệnh lý được đề cập đến bao gồm: rối loạn stress sau sang chấn (PTSD), rối loạn giấc ngủ, ác mộng tái diễn, lo lắng…
Ngoài ra, giấc mơ sáng suốt thường được sử dụng trong liệu pháp luyện tập hình ảnh (IRT). Theo đó, nhà trị liệu sẽ giúp bệnh nhân mắc các chứng rối loạn cận miên tái hiện lại các cơn ác mộng đen tối. Tiếp đến, họ sẽ thay đổi những trải nghiệm đáng sợ bằng cốt truyện khác dễ chịu hơn, xử lý và kiểm soát những trải nghiệm ấy.
Bên cạnh sự thu hút không thể phủ nhận, giấc mơ sáng suốt cũng tiềm ẩn một số nguy hiểm. Các chuyên gia đã phát hiện ra những khía cạnh tiêu cực của dạng giấc mơ này, bao gồm: khó ngủ, lo âu, bóng đè và gặp ảo giác.
Nếu bạn là người thích mơ mộng, bạn có thể thử các cách vào lucid dream vừa gợi ý. Việc điều khiển giấc mơ theo ý muốn của mình sẽ mang đến cho bạn những trải nghiệm tuyệt vời. Tuy nhiên, nếu song hành với tình trạng này là những cơn ác mộng kéo dài, chứng sợ ngủ, giảm trí nhớ và sự hồi tưởng sang chấn thì bạn nên tìm đến bác sĩ chuyên khoa tâm thần để được hỗ trợ.
