Ngày trước, khi vừa tốt nghiệp cấp 3, mình đã chọn học cao đẳng thay vì đại học. Lúc đó, suy nghĩ đơn giản là: “Học nhanh, ra trường sớm, đi làm kiếm tiền sớm”. Nhưng chỉ khi bắt đầu đi làm vài năm, mình mới thấy có nhiều thứ mình đã bỏ qua lúc quyết định. Đây là chia sẻ của anh Hà Đăng Lý – cựu sinh viên trường cao đẳng FPT Polytechnic Hà Nội khoá 2017 – 2020. Bài viết này anh Lý muốn chia sẻ thật lòng về những nhược điểm của học cao đẳng mà chính bản thân anh ấy đã trải qua. Hy vọng sẽ giúp các bạn có cái nhìn rõ hơn trước khi lựa chọn con đường học tập.
Nhược điểm của học cao đẳng
Bằng cấp thấp hơn, cơ hội đôi khi bị thu hẹp
Cái này là thực tế mình đã trải qua. Ở nhiều công ty, bằng cấp vẫn là một tiêu chí quan trọng để tuyển dụng hoặc đề bạt. Mình từng nộp hồ sơ vào một vị trí yêu cầu chuyên môn không quá cao, nhưng HR vẫn loại thẳng vì “ưu tiên ứng viên tốt nghiệp đại học”.
Không phải lúc nào bằng cấp cũng quyết định năng lực, nhưng nó lại là “tấm vé qua cửa” ở nhiều nơi. Những năm gần đây, kinh nghiệm cũng được đánh giá khá cao khi tuyển dụng nhưng bằng cấp vẫn là thước đo để chọn ứng viên khi làm việc tại công ty, doanh nghiệp.
Tâm lý so bì và định kiến xã hội
Hồi mới học, mình không để ý chuyện này lắm, nhưng sau khi ra trường, gặp lại bạn bè, họ hàng, mình mới thấy áp lực. Không phải ai cũng coi thường, nhưng kiểu “Ồ, học cao đẳng à?” nghe thôi là đủ chạnh lòng.
Xã hội mình vẫn có thói quen đánh giá trình độ qua tấm bằng, và nhiều người vẫn mặc định học cao đẳng là “học kém hơn”. Mình thì không tự ti quá, nhưng không thể phủ nhận rằng, đôi lúc cảm giác bị so sánh khiến mình khó chịu. Do vậy để thay đổi định kiến này, mình đã cố gắng làm nhiều việc trong chuyên ngành của mình để có nhiều tiền, lấy vợ, mua đồ dùng… để giúp người ta nhìn nhận lại rằng sinh viên học cao đẳng cũng kiếm tiền giỏi không kém gì đại học.
Cơ hội thăng tiến hạn chế hơn
Đi làm rồi mình mới thấy, để lên vị trí quản lý hoặc những công việc có trách nhiệm cao, bằng cấp vẫn là lợi thế. Ở công ty cũ, mình làm tốt, được sếp khen, nhưng khi xét lên trưởng nhóm, vị trí đó lại rơi vào tay một anh mới vào nhưng có bằng đại học.
Không phải vì mình kém hơn, mà là chính sách công ty ưu tiên người có bằng cao hơn. Đây là rào cản mà nhiều bạn học cao đẳng sẽ gặp phải nếu muốn tiến xa hơn trong sự nghiệp.
Kiến thức lý thuyết không sâu
Ưu điểm của cao đẳng là học nhiều thực hành, ít lý thuyết, nhưng đây cũng là một nhược điểm nếu bạn muốn đào sâu chuyên môn.
Ngày đi học, mình gần như không phải đọc nhiều sách nghiên cứu, chỉ làm bài tập thực hành là chính. Lý thuyết thì học trên LMS, website của nhà trường chả mấy khi mình động đến giáo trình. Nhưng khi đi làm, gặp những vấn đề phức tạp cần phân tích sâu, mình mới thấy thiếu nền tảng lý thuyết là một bất lợi.
Ví dụ, khi cần giải quyết một vấn đề kỹ thuật ngoài giáo trình, mình phải tự tìm hiểu lại từ đầu, mất nhiều thời gian hơn người đã được học bài bản.
Mức lương khởi điểm thường thấp hơn
Mình từng đi phỏng vấn cùng một bạn tốt nghiệp đại học. Kinh nghiệm hai đứa ngang nhau, nhưng mức lương đề xuất của bạn ấy cao hơn mình vài triệu. Nhà tuyển dụng giải thích là “vì bạn đó có bằng đại học, khả năng đảm nhận công việc lâu dài cao hơn”.
Có thể bạn sẽ nghĩ “làm tốt thì lương sẽ tăng”, điều đó đúng, nhưng thực tế, mức lương khởi điểm thấp sẽ ảnh hưởng đến quá trình tăng lương về sau. Bắt đầu thấp thì để lên được mức cao, bạn sẽ mất thời gian lâu hơn.
Khó cạnh tranh khi xin việc
Trong thị trường lao động cạnh tranh, chỉ cần hồ sơ của bạn đặt cạnh hồ sơ của một người tốt nghiệp đại học, khả năng bị loại đã cao hơn.
Mình từng ứng tuyển vào một công ty lớn, phỏng vấn khá ổn, nhưng cuối cùng họ báo “đã chọn ứng viên khác phù hợp hơn”. Sau này, mình biết ứng viên đó tốt nghiệp đại học cùng ngành. Đây không phải lần duy nhất mình gặp tình huống này.
Muốn học lên đại học sẽ tốn thêm thời gian và chi phí
Có thời điểm mình muốn học liên thông để lấy bằng đại học, nhưng khi tìm hiểu mới biết phải mất thêm ít nhất 2 năm học, chưa kể học phí.
Lúc đó, mình đã đi làm toàn thời gian, nên việc sắp xếp thời gian và chi phí khá khó. Cuối cùng, mình phải gác lại kế hoạch vì không thể vừa học vừa làm với lịch trình quá dày. Nếu ngay từ đầu học đại học, mình đã không phải lo chuyện này.
Một số ngành nghề không chấp nhận bằng cao đẳng
Đây là điều mình không để ý khi chọn ngành. Sau này, mình mới biết nhiều lĩnh vực như y tế, luật, giáo dục… yêu cầu tối thiểu là bằng đại học.
Nếu bạn học cao đẳng, cơ hội vào những ngành này gần như bằng 0, trừ khi bạn học tiếp lên. Điều này có thể làm bạn mất cơ hội chuyển hướng nghề nghiệp sau này.
Học cao đẳng không xấu, nhưng cần cân nhắc kỹ
Mình không hối hận khi học cao đẳng, vì nhờ vậy mình ra trường sớm, đi làm sớm và có nhiều trải nghiệm thực tế. Tuy nhiên, nếu được quay lại thời điểm chọn trường, mình sẽ cân nhắc kỹ hơn về những nhược điểm của học cao đẳng mà mình vừa chia sẻ:
- Bằng cấp hạn chế
- Dễ bị so bì, định kiến
- Cơ hội thăng tiến ít hơn
- Kiến thức lý thuyết thiếu sâu
- Lương khởi điểm thấp
- Khó cạnh tranh khi xin việc
- Tốn thời gian, chi phí nếu muốn học tiếp
- Không phù hợp với một số ngành nghề
Nếu bạn đang đứng trước quyết định này, hãy xác định rõ mục tiêu nghề nghiệp và kế hoạch lâu dài. Đừng chỉ nghĩ đến chuyện “ra trường sớm”, mà hãy tính xem 5–10 năm nữa, bạn muốn mình ở đâu và cần chuẩn bị gì ngay bây giờ.
Tham gia group Tài Liệu Học Tập để lấy đề thi các bạn nhé !
Discussion about this post